حاج قربان سلیمانی
قربان سلیمانی معروف به «حاج قربان» از نوازندگان دوتار در سال ١٢٩٨ در روستای «علیآباد» از توابع بخش مرکزی قوچان به دنیا آمد. پدرش کربلایی رمضان در دوتار نوازی و هنر «بخشیگری» از چیرهدستان زمان خود بود .و بهعنوان اولین استاد فرزندش کار آموزش و تعلیم او را بر عهده گرفت.
حاج قربان در سال ١٣۶٩ در جشنواره موسیقی فجر لوح زرین جشنواره را دریافت کرد . از آن پس علاوه بر حضور در برنامههای مختلف موسیقی آیینی،کار داوری در جشنواره را نیز بر عهده داشت.
همچنین به فستیوالهای موسیقی و جشنوارههای آیینی خارج از کشور دعوت میشد .,وی همراه فرزندش «علیرضا» به کشورهایی همچون فرانسه، انگلستان، هلند، بلژیک، آمریکا، پاناما، کلمبیا، اکوادور و سوئیس سفر کرد.
فعالیت های حاج قربان سلیمانی
سال ۱۹۹۱ در فرانسه با درخششی خاص بهعنوان ستاره فستیوال شهر «آوینیون» جایزه دریافت کرد .و روزنامهها لقب «گنجینه راستین ملی ایران» را به وی دادند.روزنامه پر تیتراژ لیبراسیون نوشت: «در تئاتر شهر شاتله پاریس برنامه معرفی موسیقی ایران، ازبکستان، تاجیکستان و پاکستان فرانسویان را دورهم جمع کرد تا به صداهایی که گویی از اعماق زمین میآیند گوش کنند و در این میان برنامه استادان دوتار از ایران چون نگینی میدرخشد.
حاج قربان به همراه پسرش علیرضا به صحنه میآیند . چون انگشتانشان تارهای دوتار را میلرزاند، دلها میلرزد، حاج قربان سلیمانی یک هنرمند جهانی و متعلق به همه جهان است.»
زندهیاد حاج قربان سلیمانی گوهر تابناک دوتار نوازی ایران و پدیده جشنواره بینالمللی «آوینیون» فرانسه است. کسی که پس از اجرایی در پاریس، روزنامه «لوموند» فرانسه با چاپ تصویر حاج قربان بر روی جلدش، نوشت: «کسی که دربهای بهشت را به روی غرب گشود.»
حاج قربان در ۱۳۸۵، دوتار خود را به پسرش علیرضا سلیمانی هدیه داده با موسیقی وداع گفت و یک سال بعد در ۳۰ دیماه ۱۳۸۶ درگذشت .او در روستای علیآباد از توابع بخش مرکزی قوچان به خاک سپرده شد…
غلامعلی پور عطایی
زندگینامه استاد پورعطایی
غلامعلی عطایی از نوازندگان دوتار متولد ۱۳۲۶ در منطقه محمودآباد تربت جام و بازنشسته آموزش و پرورش بود. او از جوانی به خوانندگی و نوازندگی علاقه داشت.
دوتار زنی غلامعلی عطایی در چند مراسم شاهنامه خوانی از اجراهای به یادماندنی اش بود.
در اوان جوانی و در سال ۱۳۴۴ به سبب شهرت در نوازندگی و خوانندگی به تهران دعوت میگردد. در تالار رودکی، مجامع هنری و سفارتخانههای اروپایی و رادیو و تلویزیون، همراه با گروه هنرهای آیینی، سنتی و به سرپرستی هنرمند برجسته هنرهای آیینی «محمد فاروق کیانیپور» و دیگر هنرآفرینان میراث کهنسال به اجرای برنامه می پردازد که بسیار مورد اقبال واقع میشود. شهرت وی در این زمان تا بدانجا میرسید که ضمن سفر به سراسر ایران، برای اجرای برنامه در کشورهای گوناگون از وی دعوت به عمل میآید.
غلامعلی عطایی در گفتگویی درباره دوتار گفته بود:
“دوتار ساز دل است. هیچکس از عبارت دوتارنوازی استفاده نمیکند و همه میگویند؛ دوتارزنی. دوتار را میزنند، ولی بقیه سازها را مینوازند. دوتار یک جور فریاد است اما این زدن به معنای خشونت نیست. بیشتر جوشش و عصیان روح است. روال دوتارزدن اینگونه است که از یک دعوا شروع میشود و به آشتی ختم میشود.”
او در ماههای آخر عمرش مبتلا به عفونت ریه و دردهای شدید کمر و گردن شده بود و سرانجام ۱۲ مهر ۱۳۹۳، در ۶۷ سالگی درگذشت.
فعالیتهای غلامعلی پور عطایی
وی همچنین در بیش از ۱۸ فیلم و سریال به کارگردانی افرادی چون واروژ کریم مسیحی، بهرام بیضایی ایفا نقش نمودهاست.
شرکت در مراسم شاهنامه خوانی با دوتار چون جنگ هفت لشکر، داستان سیاوش، داستان بیژن و منیژه، جنگ کُک کوه زاد (قلعهای در تربت جام به نام قلعه گگ) از دیگر فعالیتهای وی است.
عطایی برای خواندن «نوایی نوایی» و دیگر عاشقانههای خراسانی شهرت و محبوبیتی فراوان داشت.
عثمان محمد پرست
عثمان محمدپرست از نوازندگان دوتار ایرانی از ۱۰ سالگی با دوتار مأنوس شد.
او دربارهٔ شروع فعالیتهای خود در عرصه موسیقی میگوید:
از دوازده یا سیزده سالگی با دوتار هم نواز شدم و هیچ گاه استادی در این زمینه نداشتم. دو تار یعنی عشق، دوتار، ساز آرام و ملایمی است که هم نوازنده را آرامش میدهد و هم مردمی را که علاقمند به این ساز هستند.
عثمان محمد پرست، در خصوص منشأ دوتار نوازی میگوید:
خاستگاه “دوتار” سه شهر خواف، تایباد و تربت جام است که بیشتر آهنگهای فارسی و محلی میپردازند و بعد از آن هم در قوچان، شیروان و بجنورد دوتار رایج است که با آن آهنگهای کردی و ترکی میزدند، از آنجا هم به ترکمنها در گنبد کاووس رسید که با دوتار آهنگهای ترکمنی مینواختند.
محمد پرست ( از نوازندگان دوتار )آثار مطرح و معروفی دارد که از چاوشی و سرحدی گرفته تا دیگر مقامهای این دیار، اجراهای گوناگونی را درعین وحدت آفریدهاست.
محمد پرست دیر زمانی است که دارای فعالیتهای خیرخواهانه در حوزه مدرسه سازی نیز میباشد.
شهریور ۱۳۹۶ ، نخستین کاشی ماندگار خراسانرضوی در راستای حفظ میراث کشور از سوی ادارهکل میراث فرهنگی خراسان رضوی بر سر در منزل عثمان محمد پرست نصب شد.
وی در چند فیلم از جمله گفت زیرسلطه من آیید محصول سال ۱۳۶۲ به نویسندگی و کارگردانی داریوش ارجمند نیز به ایفای نقش پرداخته است.