آکاپلا ، شکلی از موسیقی آوازی یک یا چندنفره است و برای اجرا بدون همراهی ساز ساخته میشود. واژه ایتالیایی A cappella به معنی «به سبک کلیسا» است که در موسیقی به معنی اجرای قطعه ای موسیقی تنها با استفاده از صدای خواننده و تکنیک های صداسازی با کمک حنجره و دهان، بدون استفاده از هیچ ساز دیگری است.
تاریخچه اکاپلا
هرچند بیشتر آشنایان با این فرم از اجرا، ممکن است این فرم را با کلیسای مسیحی و چانت های گریگوریان2 و مادریگال3 بشناسند، اما ریشه این سبک از اجرا به نیایش های کلیمیان باز می گردد و پس از مسیحیان، مسلمانان هم در نیایش های خود از این نوع اجرا استفاده کرده اند.
در دوران رنسانس، بسیاری از آوازهای مردمی و غیرمذهبی به این نحوه اجرا می شدند. اما آنچه امروز به عنوان آکاپلا در صنعت موسیقی شناخته می شود، فارغ از ریشه مذهبی آن، نوعی موسیقی مردمی است که در اصل به سبکی از موسیقی پاپ آمریکایی به نام «دوو واپ»4 می رسد.
این سبک موسیقی معاصر (که تلفظ نام آن مشابه تلفظ کلمه دوغاب به زبان فارسی است) از محبوب ترین سبک های پاپ دهه 1920 تا 1950 و حتی اوایل دهه 1960 آمریکا بوده است. تاثیر آن در صنعت موسیقی تاثیری پررنگ بوده که تاکنون نیز رگه هایی از این اثر در موسیقی پاپ مدرن دیده می شود.
دوو واپ سبکی است که به وسیله سیاه پوستان آمریکا به وجود آمد و مهم ترین خصوصیت این گونه موسیقی، استفاده از ساختار آکوردی و هارمونی کلیشه ای و ساده، ملودی های موسیقی سول و ریتماندبلوز5، استفاده از آوازهای بی معنی و هارمونی دار بر بستری از ریتم های ساده با پس زمینه هارمونی آوازی است. استفاده از خود هجاهای «دوو واپ» نیز به خصوص در این سبک بسیار مرسوم بوده است.
مثلا در آهنگ های بسیاری چنین هجاهایی را می شنویم، «دو، واپ، واپ» یا «شَل لا، شل لا، شل لا، لا». این موسیقی موسیقی ای شهری است که در شهرهای بزرگ مثل نیویورک، شیکاگو، بالتیمور، دیترویت و لس آنجلس به شکوفایی رسید.
گسترش آکاپلا
در سال های پس از آمدن سبک آکاپلا توسط سیاه پوستان آمریکایی، آمریکایی های ایتالیایی تبار هم علاقه فراوانی به این نوع موسیقی نشان دادند. بلافاصله این سبک، ستاره های ایتالیایی تبار بسیاری را به صنعت موسیقی معرفی کرد. بسیاری از ما بدون اینکه بدانیم این موسیقی را تجربه کرده ایم. در نخستین قسمت فیلم «راکی»، راکی از کنار خیابانی در محله های فقیرنشین نیویورک رد می شود. گروهی متشکل از چند جوان سر کوچه ایستاده اند و با هم و بدون ساز آوازی می خوانند. اما همه این جوانان ترانه را نمی خوانند. عده ای با صداهای بم به جای سازهای باس، زمینه بم آهنگ را فراهم می کنند و عده ای دیگر با آواهای بی معنا، بدنه آکوردی و پس زمینه دور آکوردی را می خوانند. یک خواننده، تک خوان است و بقیه با دست زدن، بشکن زدن و پا کوبیدن یا حتی با دهان صداهایی شبیه به صدای طبل و سنج تولید می کنند.
در سبک موسیقی آکاپلا همه چیز حول دهان نوازاندگان و در صورت نیاز، خواننده می چرخد و هنرمندان برای اثبات خود و به وجد آوردنتان سخت تلاش می کنند. آنها روش شناس و موسیقی دان هستند. لیکن نمیتوان نُتی را به کسی آموزش داد. هر کسی با توجه به حنجره اش، آوای نت های نزدیک به خود را پرورش می دهد تا در اجرای آن موفق شود و بتوانند با حنجره خود بخشی از آهنگ را اجرا کنند تاریخچه این نوع از موسیقی به زمانی باز می گردد که هنرمندان موسیقی به دنبال جاگزین برای آلات موسیقی افتادند. و اینک برای جا انداختن خود تلاش فراوان می کنند. این شیوه ی نواختن در ابتدا در کلیساها رواج یافت اما در طول تاریخ دستخوش تحول گشت و در اماکن غیر مذهبی نیز مورد استفاده قرار گرفت و نو آوری هایی در آن پدید آمد. هم اکنون این سبک موسیقی علاقه مندان بسیاری را به خود جذب کرده است.