آشنایی با ساز اودو
کوزه یا اودو نوعی ساز کوبهای است، که از سفال یا سرامیک ساخته میشود.
این ساز با الگو گرفتن از ساز آفریقایی Udu که اصالتاً سازی نیجریهای است ساخته شدهاست.نسخه ی سفالی و قدیمی این ساز در ایران جهله نام دارد که در موسیقی بندرعباس و برخی شهرهای دیگر جنوب ایران استفاده ی بسیار دارد. نسخه ی هندی این ساز گاتام نام دارد.
تاریخچه ساز کوزه
اودو ،سازی است خود صدا و از جنس سفال که با ضربه مستقیم نواخته میشود.
این ساز با شکلها و شیوههای نواختن گوناگون در استانهای هرمزگان، کرمان و سیستان و بلوچستان دیده میشود.امروزه کوزههای هرمزگان و سیستان بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند.
در هرمزگان کوزه را با نام جله میشناسند و نحوه نواختن آن با کوزه سیستان متفاوت است.
کوزه سیستانی دارای روش ساخت، پخت و همچنین خاک متفاوتی است و معمولاً آن را در کنار سینی گذاشته و می نوازند.
معنی اودو:
اودو، به معنی ظرف سفالی می باشد و همانند ظرف های سفالی در ایران، کاربرد هایی غیر از موسیقی داشته ولی با گذشت زمان ، وارد موسیقی شده است. این ساز در فرهنگ آفریقا، از نظر معنوی و اعتقادی اهمیت زیادی داشته و شکل ظاهری اش مشابه کوزه های موجود در ایران است و حفره ای نیز در کنار بدنه آن وجود دارد.
امروزه، استفاده از اودو های دارای پوست در موسیقی مورد اهمیت و ارزش بیشتری است. علاوه بر این، این ساز کوبه ای در جنوب هند، با عنوان “گاتام” شناخته می شود که از “اودو “و “جله” بزرگتر بوده ولی پوست یا حفره ندارد و تکنیک هایش نیز دارای پیچیدگی فیگور های ریتمیک بسیار زیبایی هستند.
قابل ذکر است که سازهای کوبه ای، اسامی مختلفی دارند اما فقط این سه نوع در دراز مدت مشهور و شناخته شده هستند.