اگر بخواهم از اصل و نسب و خانواده این ساز بگویم می‌توانید ظاهر و شخصیت آن را ترکیبی از دو ساز گیتار الکتریک و پیانو بدانید. البته در نگاه اول تعداد زیاد سیم های آن میتواند ما را به یاد چنگ یا هارپ هم بیندازد.
هارپجی مدل های مختلفی دارد که 3 الی 5 اکتاو دارند. تاریخچه ساخت این ساز به سال 2007 برمی‌گردد و جزو سازهای ابداعی و جدید است. مخترع این ساز «تیم مکس»، بنیان گذار شرکت موسیقی مارکودی بود. هدف او از ساخت این ساز این بود که فاصله ی تکنیکی میان سازهای گیتار و پیانو را از بین ببرد.
نحوه نواختن
در این ساز نوازنده به جای آکورد گیری با انگشت به سیم ها ضربه می زند و می تواند از قاب چوبی برای ایجاد ضربات پشتی استفاده کند. این ساز باید مانند کیبورد روی یک پایه به صورتی قرار بگیرد که سیم ها به صورت عمودی روبروی نوازنده قرار بگیرند. نوازنده میتواند از تمام انگشتان خود برای نواختن ساز استفاده کند. البته با گذشت زمان نوازندگان با خلاقیت خود از وسایل جانبی مثل پیک هم برای نواختن استفاه کردند. از آنجایی که هیچ آموزش واحدی برای نواختن ساز هارپجی وجود ندارد هرکس میتواند مطابق با سلیقه خود روی این ساز دست به نوآوری و خلاقیت بزند.
«جیم دانکر» از اولین نوازندگان ساز هارپجی بود، همچنین او اولین کسی بود که اجرای زنده این ساز را به روی صحنه برد. پس از آن آهنگسازان مختلف شروع به استفاده از هارپجی در آثار خود کردند. یکی از این اشخاص «جردن رودس» بود که این این ساز برای ساخت موسیقی بازی کامپیوتری «God of war 3» استفاده کرد.
ساختار ساز هارپجی
اگر به صفحه ی انگشت گذاری این ساز نگاهی بیندازید متوجه این می‌شوید که تمام نت ها با علامت های سفید و سیاه علامت گذاری شده اند. این علامت ها در واقع نقش کلیدهای سفید و سیاه پیانو را ایفا می‌کنند. درست همانند پبانو در نواختن این ساز هم حافظه عضلانی نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند.
برای نواختن این سازتنها کافیست که یک الگوی انگشت گذاری ثابت را یاد بگیرید و آن را برای نواختن همه آکورد ها مورد استفاده قرار دهند.
علامت گذاری بصری نت ها یکی از بزرگترین مزیت های این ساز است، زیرا صفحه گسترده انگشت گذاری و تعداد زیاد سیم ها میتواند حتی بهترین نوازندگان را هم سردرگم کند اما این شیوه علامت گذاری به نوازندگان کمک می‌کند تا در مدت کوتاهی به یک الگوی نوازندگی منسجم دست پیدا کنند.
سازهای منحصر به فرد زیادی در دنیا وجود دارند که تازه و خلاقانه اند اما آنقدرها در ساخت یک قطعه موسیقی کاربردی نیستند. هارپجی برخلاف این دسته از سازها ها به خوبی با همه سبک های موسیقی ترکیب می‌شود و به دلیل خاصیت الکتریکی بودن خود میتواند تعداد بی شماری افکت روی آن اجرا کرد.
یکی از دیگر مزایای این ساز در شیوه نوازندگی آن است، بسیاری از سازهای زهی طریقه ی دست گرفتن و نواختن دشوار و خسته کننده ای دارند که در مدت زمان طولانی میتواند به نوازنده آسیب برساند اما ساز هارپجی به گونه ای طراحی شده است که شما در تمام حالات می‌توانید به راحتی از آن استفاده کنید، می‌توانید روی زمین بنشینید، بایستید یا از صندلی کمک بگیرید. مهم این است که شما چه روشی را ترجیه می‌دهید.
نوازندگان
اولین آلبوم اصلی ساز هارپجی در ۲۳ مارس ۲۰۲۱ توسط لنس هوپنر منتشر شد. آلبوم من لنس هستم، هارپجی با طوفان ملاقات می کند(I AM Lance Vol.1، Harpejji Meets The Tempest) ، شامل شش آهنگ نوشته شده توسط هوپنر Hoeppner بود که در هارپجی و DSI Tempest اجرا شد. این به طور مستقل در Spotify، Apple Music، Amazon، Bandcamp منتشر شد.
اولین ضبط تجاری هارپجی توسط جردن رادس برای موسیقی متن بازی ویدیویی God of War III ساخته شد. رادس در گروه دریم تئاتر نیز از هارپجی استفاده کرده است.
استیوی واندر آهنگ موفق خود “خرافات Superstition” را بر روی یک هارپیجی ۱۶ سیمی در جوایز موسیقی بیلبورد ۲۰۱۲ نواخت. واندر همچنین از هارپجی در اجراهای زنده استفاده کرده است، مانند کنسرت “کنسرتی برای شارلوتزویل A Concert For Charlottesville” در سال ۲۰۱۷٫ واندر با گروه دیو متیوز مهمان بود و سه آهنگ را با این ساز اجرا کرد.
A. R.Rhman برنده دو جایزه گرمی و اسکار در چندین ضبط و برنامه های زنده خود از هارپجی استفاده کرده است. آهنگ نامزد اسکار او “If I Rise” از ۱۲۷ Hours این ساز را به نمایش گذاشت. در قسمت آغازین فصل ۳ استودیو کوک هند، او هارپجی را در دو ترانه نواخت: “Ennile Maha Oliyo” و “Jagao Mere Des”.
گروه “پیاده روی زمین Walk Off The Earth ” و مهمان اسکات هلمن را می‌توان در حال نواختن هارپجی در کاور موزیک ویدیوی «نمی توانم صورتم را احساس کنم Can’t Feel My Face» دید. این ویدیو این چهار نفر را در حال نواختن ساز به طور همزمان نشان می دهد.
هری کونیک جونیور در ۱۹ آوریل ۲۰۲۱ در حین اجرای قسمت ۱۵ فصل ۱۹ امریکن آیدل یک هارپجی بازی کرد.
جیکوب کولیر نیز ساز هارپجی می نوازد.
