فرانتس لیست (Franz Liszt) یکی از بزرگترین آهنگسازان دوره رمانتیک، دارنده لقب بهترین پیانیست جهان و تنظیم کننده موسیقی است که در مجارستان به دنیا آمد. این آهنگساز بزرگ در دوران تحصیل خود در وین با آهنگسازان بزرگ دیگری چون بتهوون و شوبرت دیدار کرده بود و علاقه زیادی به آثار آهنگساز ایتالیایی پاگانینی داشت. در ادامه زندگینامه و آثار فرانتس لیست را با یکدیگر بررسی می‌کنیم.
زندگینامه
فرانتس لیست در دهکده کوچکی در مجارستان به دنیا آمد. پدر او مباشر یکی از بزرگترین خاندان های مجارستان یعنی خاندان استرهازی بود. این خاندان همان خاندانی بود که هایدن در طول دوران فعالیت هنری خود به آن خدمت می‌کرد.
خانواده ی لیست با وجود اینکه در دهکده کوچکی زندگی می‌کردند اما همه‌ی اعضای خانواده‌ی او اهل هنر و به ویژه موسیقی بودند.
پدر و پدربزرگ فرانتس هر دو نوازنده های با تجربه و ماهری بودند. پدربزرگش علاوه بر پیانو و ارگ ویولن هم می‌نواخت و پدرش نوازنده سازهای ویولنسل، پیانو و گیتار بود.
با توجه به اینکه تقریبا تمام اعضای این خاندان اهل هنر و موسیقی بودند فرانتس هم زمانی که تنها هفت سال سن داشت آموزش موسیقی را به طور جدی شروع کرد و با نظارت پدر و پدربزرگش پیانو زدن یاد گرفت. او پس از یکسال از شروع آموزش هایش در جشن ها و مهمانی ها هنرنمایی می‌کرد و توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرد.
تحصیل در وین و دوران کودکی
استعداد و قدرت این کودک هشت ساله در نوازندگی پیانو باعث شد تا مالکان و ثروتمندان شهر زادگاهش تصمیم بگیرند تا او را برای تحصیل در رشته موسیقی به وین بفرستند و هزینه ی تحصیل او را به طور کامل پرداخت کنند.
یوزف هایدن و لودویگ فان بتهوون از دوستان پدر فرانتس بودند و او با کمک هزینه ای که برای تحصیل پسرش دریافت کرده بود راهی وین شد.
زمانی که که فرانتس اولین بار جلوی بتهوون پیانو نواخت بسیار مورد تعریف و تمجید او قرار گرفت و حتی می‌گویند که بتهوون در آن روز روی سر این کودک بوسه ای زد.
او در سال 1820 یعنی زمانی که فقط 9 سال داشت اولین کنسرت خود را در ادنبرگ اجرا کرد. او تا سن سی سالگی دیگر به زادگاه خود برنگشت و در شهرهای مونیخ ، استراسبورگ و اشتوتگارت اجراهای مختلفی گذاشت. این کودک کم سن و سال همان کنجکاوی و حس و حالی را در شنوندگان خود برمی‌انگیخت که موتسارت هم در زمان کودکی آن را تجربه کرده بود. اما تفاوت این دو کودک این بود که موتسارت در آن زمان فقط شش ساله بود و توانایی فوق العاده ای در نوشتن نت ها و آهنگسازی موسیقی داشت.
نوجوانی و آغاز دوران جدیدی از آهنگسازی
فرانتس لیست در دوران نوجوانی خود پدرش را از دست داد و برای تامین هزینه ی خانواده تصمیم گرفت تا به تدریس پیانو بپزدازد. او در این دوران دلباخته ی یکی از شاگردانش شد اما پدر آن دختر که وزیر پادشاه فرانسه بود از این علاقه استقبال نکرد و فرانتس را از خانه اش بیرون انداخت.
فرانتس لیست بعد از مدتی افسردگی و سکون تصمیم گرفت تا به مذهب روی آورد و به همین دلیل به کلیسا رفت و خود را آماده ی آموزش های لازم برای رسیدن مرتبه ی کشیشی کرد. با وجود اینکه فرانتس آموزش های کلیسایی خود را تا کسب رتبه ی «آبه لیست» طی کرده بود اما با این وجود در این راه دوام نیاورد و مجددا به ساخت موسیقی پرداخت.
بعد از گذراندن مدتی سرگردانی ، سرانجام دوره ی جدیدی در زندگی فراتس لیست آغاز شد و او بیست و پنج قطعه ی خلاقانه به نام «سال های زیارت» را آماده کرد. او این قطعات را در طی سفرهای مختلف خود به سوئیس و ایتالیا نوشت و در آن ها به بیان جنبه های مختلف سفر و مناظر و مشاهدات خود پرداخته است.
دوران اوج شکوفایی شهرت فرانتس لیست
بازگشت فرانتس لیست به صحنه ی کنسرت ها دقیقا با پایان یافتن سفرهای متعددش بود. در این دوران او به هر مجلسی که پا می‌گذاشت مورد توجه و استقبال اشراف زادگان قرار می‌گرفت.
فرانتس که در این زمان تنها سی سال سن داشت به عنوان نخستین هنرمندی شناخته می‌شد که در طول تاریخ موسیقی کلاسیک کنسرت هایی تنها با یک ساز موسیقی برگزار می‌کند. او با نوآوری و خلاقیت خود و نواختن آثار هنرمندان بزرگی مثل باخ، بتهوون، موتزارت، شوپن و شوبرت در هر سرزمینی که پا می‌گذاشت شنوندگان را به وجد می‌آورد.
منتقدان موسیقی به فرانتس لیست لقب بزرگترین نوازنده ی پیانو جهان را داده اند. البته این عنوان برای افرادی مثل شوپن و راخمانینف هم به کار رفته است با این تفاوت که آن ها تنها آثار خود را می‌نواختند اما فرانتس همه ی قطعات تنظیم شده برای پیانو را به شاهکاری بی مانند روی ساز تبدیل می‌کرد.
