معرفی ساز قیچک
از نیم قرن پیش تا کنون ساز قیچک از جمله سازهایی می باشد که در میان موسیقی دانان ایرانی مورد استفاده و بهره برداری واقع می باشد.
با توجه به این امر که نوازندگی بر روی این ساز و نواختن نغمه هایی بی نظیر و متفاوت علاوه بر داشتن مهارت و توانایی به ساز و امکانات داخلی این ساز بستگی دارد.
این ساز از سازهای پرطرفدار در هنر موسیقی کشورمان می باشد که مانند کمانچه با استفاده از آرشه نواخته و جنس آن از چوب گردو یا توت می باشد.
نحوه نواختن قیچک
طراحی و ساخت این ساز به ویولن بسیار شبیه بوده و سیم های آن فلزی می باشد. برای نواختن این ساز باید قیچک را به صورت نشسته و عمودی در دست نگه دارید . با استفاده از آرشه به صورت افقی بر روی سیم های فلزی آن حرکات رفت و برگشت را برای نواختن آوازهای بی نظیر بکشید. طول این ساز قدیمی در حدود 56 سانتی متر می باشد.
تاریخچه ساز
ساز غیژک یا قیچک با داشتن تاریخچه ای بسیار طولانی در هنر موسیقی ایران از پرکاربرد ترین و پراستفاده ترین انواع سازها به شمار می رود.بسیاری از استادان موسیقی در نواختن این ساز مهارت و استعداد قابل تحسینی را دارند.
در دوران باستان از جمجمه اسب ساخته می‌شد که شکل کنونی آن به این علت است. همراه با هر کاروان بزرگ، یک نوازنده قیچک به نوازندگی می‌پرداخت تا مسافران توان بیشتری برای طی راه داشته باشند.
به همین دلیل قیچک گستردگی زیادی پیدا کرد و نمونه‌های مختلف آن را می‌توان از شرق تا غرب مشاهده کرد.
اجزای اصلی سازهای قیچک
اگر بخواهیم اجزای این ساز را تفسیر کنیم می توان به صورت زیر بیان کرد:
پوست: در ساخت و طراحی این ساز اغلب از پوست آهو یا گوسفند بهره مند می شوند.
گوشی ها: این سازها دارای گوشی بودهو به شکل میخ سر پهن در طرفین پنجه ها طراحی و قرار داده می شوند.
کاسه طنینی: کاسه طنینی اصلی ترین اجزای سازنده قیچک می باشد که از چوب های محکم و مقاوم ساخته می شود. این کاسه دارای دو فرو رفتگی در طرفین بوده و حجیم می باشد.
دسته: دسته ساز هم جنس با بدنه بوده و به صورت یکدست از یک نوع چوب تراشیده می شود. دسته های قیچک اغلب کوتاه می باشد و این ساز فاقد دستان بندی است.
شیطانک: قطعه ای چوبی باریک می باشد از عرض دسته که بین دسته و سرپنجه واقع می باشد سیم ها عبور داده می شود و به سوی گوشی ها می رود.
سر پنجه: جعبه ای توخالی و چوبی می باشد در ابتدا چهار گوشی در هر طرف آن قرار دارد و در انتها تاچ ساز با خمیدگی قابل توجهی رو به عقب می باشد.
