ساز پیپا یک ساز چینی چهار سیمی است. این ساز متعلق به دسته ساز های Pulcked String Instrumens است و ساز هایی را شامل می شود که سیم های آن بوسیله انگشت یا پیک بصدا در می آیند. بعضی از کارشناسان موسیقی به این ساز لوت چینی نیز می گویند.
لوت سازی اروپایی است که شباهت بسیار زیادی به عود و گیتار دارد و هر دوی آنها ریشه های باستانی یکسانی دارند . شکل بدنه پیپا مانند گلابی است و فرت بندی آن بین ۱۲ تا ۲۶ متغیر است.
تاریخچه ساز پیپا
شی‌لیو در دوران سلسلۀ شرقی هان (۲۵-۲۲۰م) در کتاب خود «تعریف اصطلاحات، در باب سازهای موسیقی» به ریشۀ چینی واژۀ پیپا اشاره می‌کند که در اصل برگرفته از دو فن اجرایی در زخمه زدن است، بدین ترتیب که «پی» به معنای زخمه به سمت جلو، و «پا» به معنای زخمه به سمت عقب است.
در زمان تحول در ساخت ساز در چین و تغییرات در ساختار سازها که در قرن بیستم به اوج خود رسید این ساز نیز مصون از تغییر نماند.
تغییرات پیپا در طول زمان
تصاویر و عکسهایی از این ساز در نقاشی ها و نقوش باقی مانده از هزاران سال قبل نشان میدهد که دو نوع پیپا وجود داشته است که اولین مدل از این ساز دارای دست ای راست و صفحه صدایی مدور که دو طرف آن با چرم پوشیده شده است و نوع دوم بصورت بسیار ابتدایی تر بوده و دارای چهار سیم بوده است که به مرور زمان و با تغییرات در ساختار به سازی با عنوان ruan تبدیل شده است.
در آن زمان پیپا دارای سردسته ای کج و شامل ۴ الی ۵ سیم ابریشمی و ۵ تا شش فرت میشد و بصورت افقی و با مضراب نواخته میشد.
با گذشت زمان سر دسته کج جای خود را به سردسته صاف و مستقیم داد و تعداد فرتها به ۱۴ الی ۱۶ عدد افزایش پیدا کرد و حتی در قرن بیستم این تعداد به ۱۷ – ۲۴ – ۲۵ و حتی ۳۰ عدد هم رسید که میتوان فواصل پرده – نیم پرده و ربع پرده را نیز اجرا نماید.
این ساز در حال حاضر نیز مورد توجه قرار گفته است و حتی در ارکسترهای چین بکار برده میشود.
نوازندگان معروف ساز پیپا
از میان نوازندگان مختلف معاصر از دو نفر باید نام برد که نقش بسیار مهمی در اشاعه این ساز توسط مهارت خود در نوازندگی داشتند. این دو نفر Li Tingsong و Sun Yude هستند.
