آشنایی با ساز عود
بربط یا عود (همچنین رود)،سازی ایرانی از رده‌سازهای زهی زخمه‌ای است که در خاورمیانه و کشورهای عربی شمال آفریقا رواج دارد.چون سطح ساز بربط از چوب پوشیده شده ست در زبان عربی آن را عود نامیده‌اند.این واژه در اصل عربی شدهٔ واژهٔ «رود» فارسی می‌باشد که هم نام دیگر بربط است و هم به معنای سیم در سازهای زهی می‌باشد.
ساختار عود
شکم این ساز بسیار بزرگ و گلابی شکل و دسته آن بسیار کوتاه است. به گونه‌ای که بخش اعظم طول سیم‌ها در امتداد شکم قرار گرفته‌است.سطح رویی شکم از جنس چوب است که بر آن پنجره‌هایی مشبک ایجاد شده‌است.
بربط فاقد «دستان» است و پرش از خرک ساز کوتاه و تا اندازه‌ای کشیده‌است.
بربط دارای ده سیم یا ۵ سیم جفتی است البته در برخی مواقع استادان قالب شکنی کرده و دو یا یک سیم در قسمت پایین قبل از سیم دو به ساز اضافه می‌کنند که این سیم‌ها فا زیر کوک می‌شود.سیم‌های جفت با هم هم‌آوا (کوک) می‌شوند و هر یک از سیم‌های دهگانه، یک گوشی مخصوص به خود دارد؛ گوشی‌ها در دو طرف جعبه گوشی (سر ساز) قرار گرفته‌اند.
صدای بربط بم، نرم و در عین حال گرم و جذاب و نسبتاً قوی است. این ساز نقش تک‌نواز و هم‌نواز هر دو را به خوبی می‌تواند ایفا کند.
راهنمای خرید عود
_هنگامی که سازی را مورد بررسی قرار می‌دهید، اولین عامل در تشخیص یک ساز مرغوب و با کیفیت نوع چوبی است که ساز با آن ساخته شده است.در هنگام خرید دقت کنید که چوب ساز کاملا یک دست و بدون هیچ برآمدگی یا فرو رفتگی باشد. همچنین ترک یا تاب نداشته باشد.
_دومین عامل مهم در انتخاب یک ساز صدای آن است که این ویژگی را کسانی که دستی در نوازندگی دارند می‌توانند تشخیص دهند. ساز باید دارای صدای شفاف و بدون زنگ باشد. تشخیص صدای مناسب و با کیفیت را برعهده کارشناسان با تجربه بگذارید.
_قسمت های مشبک روی صفحه ساز باید تمیز و ظریف برش خورده باشند.
_گوشی های ساز باید به درستی در سرپنجه جایگذاری شده باشند و لغی نداشته باشند.
_ساز باید به راحتی کوک شود (گوشی‌ها راحت به چپ و راست بچرخند) و پس از هر بار مضراب زدن کوک آن تغییر پیدا نکند. در هنگام خرید ساز باید ساز را کوک کرد و به آن مضراب زد و ببینید که آیا کوک ساز باقی می‌ماند یا نه.
_یک ساز خوب و با کیفیت پس از گذر زمان و مضراب خوردن کیفیت صدای آن بهتری پیدا می کند.
_یک عود خوب پس از چند سال مضراب خوردن نباید هیچ گونه تغییر شکلی پیدا کند. پس بهتر است در هنگام خرید به سراغ سازهای سازنده‌هایی بروید که سازهای آن‌ها شناس و تائید شده باشند و امتحان خود را پس داده باشند.
_قسمت های مختلف ساز مثل برش‌های گوشی‌ها، شیطانک، سیم گیر و … باید تمیز برش خورده و دقیق نصب شده باشند.
