سازهای بادی یا هوا صدا‌ها یا آیروفون‌ها بسته به نوع زبانه‌ی آن‌ها، تعداد لوله‌های صوتی شان و … دارای انواع مختلفی هستند. یکی از این سازهای هوا صدا ساز دودوک است که در ادامه با این ساز و ویژگی‌های آن آشنا می‌شویم.
آشنایی با ساز دودوک
ساز دودوک نوعی نی سنتی ارمنی است که دارای تاریخی سه هزار ساله میباشد. این ساز یک ساز ارمنی است که بسیار شبیه به ساز بالابان آذربایجان میباشد.
دودوک را نی سنتی ارامنه نیز معرفی می‌نمایند. جیوان گاسپاریان سرشناس‌ترین نوازنده‌ی دودوک جهان میباشد. این ساز از سازهای هوا صداساز یا آیروفون محسوب می گردد. ساز دودوک از جمله سازهای دشوار برای یادگیری به حساب می آید. ممکن است یک موسیقیدان حرفه ای نیز زمان زیادی را صرف یادگیری نواختن با این ساز نماید.
یونسکو در ۲۰۰۵ میلادی دودوک را به منزلهٔ شاهکار میراث معنوی و شفاهی بشریت معرفی کرد.
تاریخچه‌ی ساز دودوک
دودوک یکی از سازهای اصیل ارامنه است. دودوک را نی سنتی ارامنه نیز معرفی می‌کنند. موزیسین‌های ارامنه قدمت این ساز را با توجه به شواهد تاریخی مربوط به ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد دانسته و می‌گویند این ساز مربوط به دوران پادشاهی تیگران بزرگ در سرزمین کوهستانی ارمنستان است.
در سال ۱۹۶۲ باستان شناسان دودوکی یافتند که از قلم پای لک لک ساخته شده و به هزاره‌ی اول پیش از میلاد تعلق داشت.
نحوه‌ی نواختن ساز دودوک
نحوه فوت نمودن و صدا در آوردن دودوک کمی دشوار میباشد و نوازنده برای صدا درآوردن از دودک لازم است که با نهایت توان خود در آن دمیده یا فوت نمود.
بر سر ساز دودوک قمیش‌های مختلفی را می‌شود روی دودوک نصب نمود که هر کدام صدای متفاوتی را تولید می‌نمایند.
به همین دلیل است که نوازندگان نسبتا حرفه‌ای همیشه مجموعه‌ای از قمیش‌ها را همراه خود داشته که بتوانند بسته به حس و حال خود از قمیش‌های مختلف برای تولید صدا‌های مختلف استفاده نمایند. ساز دودوک یکی از سازهای نسبتا دشوار برای یادگیری میباشد.
قمیش چیست؟
قمیش، هسته اصلی سازهای بادی است. نگهداری مناسب از آن برای سلامت ساز شما بسیار مهم می باشد. نحوه نگهداری از قمیش بسیار مهم است. قبل از نواختن دودوک نوک قمیش را در ارتفاع چند میلیمتری آب قرار می دهند تا کمی مرطوب شود.
پس از نواختن، اجازه دهید تا قمیش خشک شود. به همین منظور قمیش را باید در محفظه ای سوراخ دار مثل ظرف پلاستیکی سوراخ دار قرار دهید تا جریان هوا در اطراف آن برقرار باشد. در غیر این صورت کپک های روی قمیش چوبی دودوک رشد خواهد کرد و شما دیگر نمی توانید با آن قمیش، بنوازید.
